Een tijdje geleden kwam ik een bericht tegen dat mijn aandacht trok. Was het ludiek bedoeld of serieus gemeend? Ik noem heb het fenomeen de rode AVG stip genoemd.
Ik leg het je uit. In het Zuiden van het land werd een foodfestival georganiseerd. De organisatie had een reglement opgesteld met de gebruikelijke regels: geen eigen eten en drinken mee, geen wapens of drugs, geen ongewenste intimiteiten etc. De laatste regel trok mijn aandacht: “U geeft toestemming om de op het terrein gemaakte foto’s en/ of video’s te gebruiken voor publicatie doeleinden”.
En nu komt de rode AVG stip in beeld:
“Wilt u echt niet herkenbaar in beeld komen op foto’s of film, dan kunt u bij de organisatie ene rode stip halen en deze op uw voorhoofd plakken. Bij controle voor publicatie wordt uw foto dan geblured. Het mag ook een lippenstift stip zijn”.
Van dat laatste neem ik aan dat het dan wel een rode lippenstift moet zijn.
Navraag leerde me dat de organisatie niets ludieks hiermee bedoelde: men vreesde door het publiceren van foto’s problemen te krijgen met de privacy van de deelnemers. En tja, met die dreiging van miljoenen boetes door de toezichthouder op de privacy wilde men natuurlijk geen enkel risico lopen. Zo kwam men tot deze oplossing. Begrijpelijk maar ook hilarisch als je een beetje thuis bent in de AVG.
Gebruik beeldmateriaal
Allereerst, ik ben het met de organisatie eens: het gebruiken van beeldmateriaal is riskant. Om redenen waarover ik hier verder niet zal uitweiden worden er in de AVG extra eisen gesteld aan het gebruik daarvan. Eén van die eisen is dat het alleen gebruikt mag worden na toestemming van degene waarvan een foto of video wordt gemaakt. Maar: die toestemming moet expliciet zijn. Zoals de organisatie van het food festival het deed, in het reglement bezoekers automatisch toestemming laten geven, tenzij ze een rode stip op hun voorhoofd hebben, mag dus niet.
Als de organisatie het op deze had willen regelen, dan had men iedereen een toestemmingsformulier moeten laten tekenen. Die formulieren moeten ook bewaard worden, want de toestemming moet aangetoond kunnen worden. Bovendien, en dat is het lastige: de toestemming kan altijd worden ingetrokken. De foto’s en video’s van die persoon moeten dan worden verwijderd.
De journalistieke exceptie
Het lastige verhaal over toestemming was in dit geval echter helemaal niet nodig geweest. De beelden van dit voor iedereen toegankelijke festival worden gebruikt voor publicatiedoeleinden. Daarmee kunnen ze onder de zogenaamde journalistieke exceptie vallen. In dit geval is er mijns inziens sprake van journalistiek handelen en is deze uitzondering van toepassing. Je hoeft namelijk geen journalist te zijn om onder deze uitzondering te vallen. Toestemming hoeft dan niet te worden gevraagd aan degene die op de foto en/of video staat. Bovendien gelden er dan nog meer uitzonderingen op de AVG.
Kortom, de organisatie had gewoon kunnen blijven fotograferen en filmen zonder deelnemers met rode stippen op hun voorhoofd.
Meer special topics uit de AVG lezen?
Download dan gratis de whitepapers over:
- bewustwording creëren bij medewerkers
- Cookies: wat mag en moet?
- De Functionaris Gegevensbescherming: een merkwaardig figuur
Of schaf mijn boek Lean privacy, efficiënt werken met de AVG aan. Hier in beschrijf ik hoe organisaties efficiënt kunnen voldoen aan de AVG en tegelijkertijd klantvertrouwen en – waarde kunnen creëren met persoonsgegevens en privacy.
