Nu het vaccineren tegen Covid-19 op stoom is, komt steeds vaker de vraag: mag ik als werkgever naar een vaccinatiebewijs vragen?
Een vaccinatiebewijs wordt gezien als medisch gegeven. Medische gegevens op hun beurt zijn bijzondere gegevens in de zin van de AVG. Het verwerken van bijzondere gegevens is in principe niet toegestaan, tenzij er sprake is van ene uitzondering. Art. 9 lid2 geeft dan een aantal uitzonderingen. Als daar aan voldaan is mogen de gegevens wel verwerkt worden. Eén van die uitzonderingen is als er toestemming is van degene van wie de gegevens worden verwerkt.
Als ik toestemming vraag mag het toch wel?
Mag je als werkgever naar een vaccinatiebewijs vragen als de werknemer daar in toestemt? Dat lijkt logisch: ik vraag de werknemer of hij gevaccineerd is en vraag dan toestemming om zijn vaccinatiebewijs te zien.
Nee, de AVG stelt namelijk als eis dat de toestemming wel in vrijheid moet worden gegeven. Zowel de Nederlandse als de Europese toezichthouder hebben verschillende keren aan gegeven dat in een werkgever-werknemer relatie van die vrijheid nooit sprake kan zijn omdat er een machtsrelatie is.
Dus toestemming vragen mag, maar omdat voorondersteld wordt dat deze niet in vrijheid is gegeven, is het geen geldige grondslag om de gegevens te verwerken, dus om naar het vaccinatiebewijs te vragen.
Opinie van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP)
Op haar website heeft de AP ook informatie hierover gepubliceerd. Daarin spreekt de privacywaakhond uitdrukkelijk over het registreren van corrona vaccinaties. Voor het registreren van corronavaccinaties van werknemers stelt de AP dat de huidige wetgeving hiervoor geen basis biedt.
Dat de AP het over het registreren van corronavacinaties heeft valt daarbij op. Aan het begin van de pandemie zagen we iets vergelijkbaars met betrekking tot het standpunt van temperatuur meten bij de toegang tot een bedrijf. De AP stelde toen dat dit gezien de AVG niet toegestaan was. Enige tijd later maakte zij een draai en stelde dat het meten op zich niet in strijd was met de AVG, maar het registreren van de temperatuur wel.
Advies van de Gezondheidsraad
In haar advies “Ethische en juridische afwegingen COVID-19-vaccinatie” uit maart dit jaar, merkt de Gezondheidsraad over de vraag “Mag je een werkgever naar een vaccinatiebewijs vragen” het volgende op. De inzet van een vaccinatiebewijs voor de toegang tot de werkplek grijpt meer in dan een dringend advies om zich te laten vaccineren. Duidelijk moet zijn welke meerwaarde de vaccinatiebewijzen hebben ten opzichte van de geldende maatregelen En de consequenties als een werknemer geen vaccinatiebewijs kan of wil tonen moeten duidelijk zijn. Het nadeel van uitsluiting van de werkplek merkt de Gezondheidsraad voorts op dat die per geval zullen verschillen.
“Zo verwacht de commissie dat een vaccinatiebewijs eerder proportioneel is voor vitale beroepen of beroepen waarbij werknemers in contact komen met ouderen en mensen met een kwetsbare gezondheid. Het moet dan wel evident zijn dat vaccinatie effectief bijdraagt aan de bescherming van deze mensen en er geen minder ingrijpende maatregelen voorhanden zijn”.
Ik ben het dus niet eens met sommige berichtgeving, onder andere op security.nl, die stellen dat de Gezondheidsraad stelt dat bedrijven om een vaccinatiebewijs mogen vragen. Haar standpunt is veel genuanceerder.
Aanpassing wetgeving
Op basis van het advies van de Gezondheidsraad werkt de wetgever op dit moment aan een wijziging van de Wet publieke gezondheid. Als deze aangenomen wordt dan is het mogelijk om een vaccinatie- of testbewijs als voorwaarde voor toegang in de branches cultuur, evenementen, horeca, sport en georganiseerde jeugdactiviteiten.
Werkgevers die niet actief zijn in deze branches mogen alleen een vaccinatiebewijs als voorwaarde stellen voor toegang tot diensten of voorzieningen als er echt geen andere optie is.
Advies
Zoals ik al eerder beschreef lijkt ook bij de beantwoording van de vraag “Mag je als werkgever naar een vaccinatiebewijs vragen?” virusbestrijding en privacy op gespannen voet te staan.
Als ik de AVG volg dan is het verwerken van bijzondere gegevens in dit geval niet toegestaan.
De AP is stellig dat registreren, dus niet het inzien, niet is toegestaan. Het advies van de Gezondheidsraad laat wat meer openingen voor een positief antwoord op de vraag mag je als werkgever naar een vaccinatiebewijs vragen.
Als de wet gewijzigd is, is dit voor de bovengenoemde branches wel mogelijk, voor werkgevers uit andere branches is dit niet zo maar mogelijk.
Voor dit moment is mijn advies om als het opportuun is nog niet om een vaccinatiebewijs te vragen.
